ΑΧΑΛΑΣΙΑ ΤΟΥ ΟΙΣΟΦΑΓΟΥ
Τι είναι η αχαλασία του οισοφάγου και τι την προκαλεί;
Η αχαλασία του οισοφάγου είναι μια διαταραχή, όπου ο οισοφάγος αδυνατεί να ολοκληρώσει τις περισταλτικές του κινήσεις, με αποτέλεσμα τη μη προώθηση των τροφών στο στομάχι. Επιπλέον, ο κατώτερος οισοφαγικός σφιγκτήρας ευρισκόμενος σε μια κατάσταση διαρκούς σπασμού, δεν ανοίγει επαρκώς τη στιγμή που διέρχεται η τροφή.
Θα μπορούσαμε λοιπόν, να πούμε ότι η αχαλασία οισοφάγου αποτελεί το αντίθετο άκρο της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης, η οποία αναλύθηκε σε προηγούμενο άρθρο.
Η αχαλασία μετά την πάροδο 15 – 25 περίπου ετών εξελίσσεται σε καρκίνο του οισοφάγου σε ποσοστό 1% – 10% των ασθενών, γι’ αυτό και θεωρείται μια προκαρκινωματώδης κατάσταση. Πλήττει, κυρίως, ηλικιακές ομάδες από 30 ως 60 ετών, ανεξαρτήτως φύλου.
Αν και τα ακριβή αίτια της αχαλασίας δεν είναι γνωστά, κλινικοί ερευνητές εκτιμούν ότι γενεσιουργός αιτία αυτής της κατάστασης είναι ο εκφυλισμός μιας ομάδας νεύρων που βρίσκονται στον οισοφάγο (πλέγμα του Auerbach).
Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, ενδέχεται να υπάρχει μια σπάνια, κληρονομική μορφή της αχαλασίας, αλλά αυτό δεν έχει ακόμα εξακριβωθεί.
Ποια είναι τα συμπτώματα της αχαλασίας του οισοφάγου;
Τα συμπτώματα της αχαλασίας οισοφάγου εμφανίζονται συνήθως σταδιακά και είναι τα εξής τρία:
Δυσφαγία: Οι ασθενείς αντιμετωπίζουν δυσκολίες κατά την κατάποση της τροφή τους, ενώ αισθάνονται το φαγητό να κολλά σε κάποιο σημείο του οισοφάγου.
Σταδιακή απώλεια βάρους: Η κακή και μη ικανοποιητική θρέψη, ως συνέπεια της μη ομαλής προώθησης της τροφής από τον οισοφάγο στο στομάχι, έχει ως φυσικό αποτέλεσμα την απώλεια κιλών.
Αναγωγές: Λόγω του ότι οι τροφές δεν κατεβαίνουν σωστά στο στομάχι και συσσωρεύονται στον οισοφάγο, υπάρχουν φορές που εξέρχονται από το στόμα σαν μικρός εμετός. Αυτό κρύβει μεγαλύτερους κινδύνους, όταν συμβαίνει κατά τη διάρκεια του ύπνου, όπου εκεί λόγω της εισρόφησης, μπορεί να δημιουργηθούν συνθήκες χρόνιας ανάπτυξης πνευμονίας και πνευμονικών αποστημάτων.
Ποια είναι η διάγνωση της αχαλασίας του οισοφάγου;
Οι βασικές διαγνωστικές εξετάσεις για την αχαλασία του οισοφάγου είναι:
- Γαστροσκόπηση: Αποτελεί την πρώτη εξέταση εκλογής, καθώς στοχεύει στον αποκλεισμό άλλων παθήσεων του οισοφάγου με παραπλήσια συμπτωματολογία.
- Βαριούχο Γεύμα: Πρόκειται για μια ακτινολογική εξέταση, η οποία περιλαμβάνει την αργή κατάποση ενός σκιαγραφικού διαλύματος (θειικού βαρίου) με στόχο τη λήψη ακτινογραφιών, οι οποίες σε περίπτωση αχαλασίας αποτυπώνουν μια συγκεκριμένη εικόνα του οισοφάγου, κάτι που οι ακτινολόγοι περιγράφουν με τον όρο «ράμφος πτηνού».
- Μανομετρία οισοφάγου: Αποτελεί την ακριβέστερη μέθοδο διάγνωσης της αχαλασίας, η οποία μετράει τις πιέσεις καθ’ όλο το μήκος του οισοφάγου, παρέχοντας παράλληλα μια ολοκληρωμένη εικόνα για το συνολικό περισταλτισμό του οισοφάγου. Τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιείται ευρέως η μανομετρία υψηλής ευκρίνειας (High Resolution Manometry – HRM), με τη βοήθεια της οποίας όχι μόνο διαγιγνώσκεται με ακρίβεια η αχαλασία, αλλά επιτυγχάνεται ταυτόχρονα, και η σταδιοποίηση και η ταξινόμηση της νόσου.
Ποια είναι η θεραπεία της αχαλασίας του οισοφάγου;
Η θεραπευτική αντιμετώπιση της αχαλασίας βασίζεται σε τρεις άξονες:
Φαρμακευτική θεραπεία με ειδικά φάρμακα, που συνήθως δεν έχει ικανοποιητικά αποτελέσματα.
Ενδοσκοπική παρέμβαση στο πλαίσιο της οποίας εφαρμόζονται διαστολές που έχουν σκοπό να μεγαλώσουν τη διάμετρο του Κατώτερου Οισοφαγικού Σφιγκτήρα (ΚΟΣ).
Η διάρκεια ανακούφισης των συμπτωμάτων συνήθως είναι προσωρινή. Τον τελευταίο καιρό, χρησιμοποιείται η έγχυση τοξίνης της αλλαντιάσεως (botox) με αποτέλεσμα να παραλύει ο σφιγκτήρας και έτσι, να βελτιώνεται η κατάποση. Κι εδώ όμως η ανακούφιση είναι προσωρινή.
Χειρουργική επέμβαση, η οποία προσφέρει οριστική λύση στο πρόβλημα της αχαλασίας του οισοφάγου.
Η επέμβαση που προτείνεται στις περισσότερες περιπτώσεις είναι η λαπαροσκοπική μυοτομή κατά Heller και σε κάποιες περιπτώσεις συνοδεύεται από λαπαροσκοπική θολοπλαστική κατά Dor ή Toupet.
Με τη λαπαροσκοπική τεχνική, ο χειρουργός πραγματοποιεί μικρές οπές μερικών χιλιοστών στην κοιλιά του ασθενή, μέσω των οποίων εισέρχονται τα ειδικά λαπαροσκοπικά εργαλεία που επιτρέπουν στο χειρουργό μεγαλύτερη ακρίβεια στο χειρουργικό πεδίο. Εν συνεχεία πραγματοποιείται μια μικρή τομή στο μυϊκό χιτώνα του οισοφάγου, μήκους περίπου 6 εκατοστών, με σκοπό να αντιμετωπιστεί η παθολογική και παρατεταμένη σύσπασή του, ώστε να καθίσταται εφικτή η προώθηση των τροφών στο στομάχι.
Η επέμβαση διαρκεί 1 με 2 ώρες και ο κίνδυνος επιπλοκών είναι εξαιρετικά χαμηλός, όταν η επέμβαση διενεργείται από εξειδικευμένους στη λαπαροσκοπική χειρουργική χειρουργούς.
Ποια είναι η μετεγχειρητική πορεία του ασθενούς;
Ο ασθενής παραμένει στο νοσοκομείο για μία ή δυο ημέρες, ανάλογα με το πόσο σύντομα θα είναι σε θέση να σιτιστεί σωστά. Πριν από την πρώτη σίτιση του ασθενή μετά το χειρουργείο, πραγματοποιείται διάβαση οισοφάγου – στομάχου, μια ακτινολογική εξέταση στο πλαίσιο της οποίας γίνεται λήψη υγρού από τον ασθενή, προκειμένου να επιβεβαιωθεί η ομαλή λειτουργία του οισοφάγου.
Η επάνοδος στις καθημερινές δραστηριότητες είναι άμεση και χωρίς προβλήματα.