ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ

Χειρουργική του Παχέος Εντέρου

Το παχύ έντερο ή διαφορετικά, το κόλον, είναι το κατώτερο τμήμα του πεπτικού σωλήνα. Αυτό είναι υπεύθυνο για την απορρόφηση του νερού του σώματος και τη μετατροπή των υπολειμμάτων των άπεπτων τροφών σε κόπρανα.

Το παχύ έντερο ξεκινά από τη δεξιά πλευρά της κοιλιάς και καταλήγει αριστερά στο ορθό, όπου αποθηκεύονται προσωρινά τα κόπρανα πριν την αποβολή τους από το σώμα, μέσω του πρωκτού.

Κολεκτομή είναι η χειρουργική αφαίρεση τμήματος ή και ολόκληρου του παχέος εντέρου. Υπάρχουν κάποιες νόσοι του παχέος εντέρου, οι οποίες πιθανώς να μην προκαλούν κανένα σύμπτωμα και να αποκαλυφθούν κατά τύχη. Ωστόσο, εφόσον ένας ασθενής παρουσιάζει οποιοδήποτε από τα παρακάτω συμπτώματα, πρέπει να επισκέπτεται τον οικογενειακό του ιατρό, προκειμένου να αντιμετωπιστεί κάποιο ενδεχόμενο πρόβλημα, εγκαίρως.

$

Επίμονη δυσκοιλιότητα

$

Πόνος και ευαισθησία στην κάτω πλευρά της κοιλιάς, συνοδευόμενα από ρίγος, πυρετό ή εμέτους και έντονη δυσκοιλιότητα

$

Βλεννοαιματηρές κενώσεις

$

Έντονη διάρροια

$

Αιμορραγία

Παθήσεις του Παχέος Εντέρου

Το παχύ έντερο μπορεί να προσβληθεί από ένα πλήθος παθήσεων, όπως:

$

Αγγειοδυσπλασίες

$

Αποφρακτικό ή μηχανικό ειλεό

$

Εκκολπωμάτωση – εκκολπωματίτιδα

$

Ελκώδη κολίτιδα

$

Νόσο του Crohn

$

Κακοήθεις όγκους (αδενοκαρκινώματα, καρκινοειδείς όγκους, λεμφώματα, σαρκώματα)

$

Καλοήθεις όγκους (αδενωματώδεις πολύποδες, θηλώδη αδενώματα, λιπώματα, λειομυώματα)

$

Πρόπτωση του ορθού

$

Στένωση ή απόφραξη μεσεντέριων αρτηριών ή φλεβών

$

Σύνδρομο Gardner

$

Σύνδρομο Peutz – Jeghers

$

Συστροφή του εντέρου

Η απόφαση για χειρουργική αντιμετώπιση εξαρτάται από το είδος, αλλά και από την ένταση του προβλήματος που αντιμετωπίζει ο εκάστοτε ασθενής.

Τα προβλήματα του παχέος εντέρου, ανάλογα με το είδος και την έντασή τους, μπορούν να προκαλέσουν:

$

Διάτρηση του εντέρου και διέλευση των κοπράνων μέσα στην κοιλιά

$

Περιτονίτιδα

$

Σοβαρή αιμορραγία από τον πρωκτό

$

Απόφραξη του εντέρου

$

Στένωση του εντέρου

$

Δημιουργία αποστήματος γύρω από το έντερο

$

Δημιουργία συριγγίου μεταξύ του εντέρου και άλλων οργάνων της κοιλιάς

$

Αυξημένη πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου

Όταν ο ασθενής διατρέχει κάποιον από τους παραπάνω κινδύνους, τότε κρίνεται συνήθως απαραίτητη η διενέργεια κολεκτομής.

Οι περισσότερες ασθένειες του παχέος εντέρου διαγιγνώσκονται με τις παραδοσιακές μεθόδους που είναι η κολονοσκόπηση, ο βαριούχος υποκλυσμός και η αξονική τομογραφία κοιλίας.

Επιπλέον, η σύγχρονη τενολογία μας επιτρέπει να εξετάσουμε το παχύ έντερο με την απεικονιστική μέθοδο της αξονικής κολονογραφίας (Virtual Colonoscopy), κατά την οποία μπορεί να ελεγχθεί το εσωτερικού του παχέος εντέρου, χωρίς να υποβληθεί ο ασθενής στην όχι πάντα άνετη εξέταση της κολονοσκόπησης.

Λαπαροσκοπική Κολεκτομή

Τι είναι η κολεκτομή;

Κολεκτομή είναι η αφαίρεση με χειρουργική μέθοδο, τμήματος ή και όλου του παχέος εντέρου.

Ποια είναι τα μειονεκτήματα των κλασσικών κολεκτομών;

Οι κλασσικές «ανοικτές» κολεκτομές, αν και ριζικές και απόλυτα θεραπευτικές, είναι ιδιαίτερα διεισδυτικές επεμβάσεις. Τις περισσότερες φορές, ο χειρουργός είναι αναγκασμένος να εισέλθει στην κοιλιά μέσω μιας μεγάλης τομής και να αναμοχλεύσει πολλά από τα σπλάγχνα, που βρίσκονται μέσα σε αυτή. Έτσι το «χειρουργικό τραύμα» είναι σημαντικό, με τους ασθενείς συχνά να αντιμετωπίζουν μια μεγάλη και δύσκολη περίοδο ανάρρωσης.

Η μετεγχειρητική παραμονή τους στο νοσοκομείο είναι κατά μέσο όρο 5 ως 8 ημέρες και, συνήθως, απαιτείται μια περίοδος ανάρρωσης 6 εβδομάδων.

Πώς διαφέρει η λαπαροσκοπική κολεκτομή σε αυτό;

Κατά τις λαπαροσκοπικές κολεκτομές, ο χειρουργός κάνει 4 ή 5 μικρές τομές, μισό εκατοστό η καθεμιά, και όλη η επέμβαση γίνεται μέσα από στενούς σωλήνες, από όπου εισάγονται τα λαπαροσκοπικά χειρουργικά εργαλεία. Το λαπαροσκόπιο, που είναι ένα μικροσκοπικό τηλεσκόπιο συνδεδεμένο με μια βιντεοκάμερα εισέρχεται μέσα από έναν από αυτούς τους σωλήνες και επιτρέπει στο χειρουργό να παρακολουθεί μια μεγεθυμένη εικόνα των εσωτερικών οργάνων του ασθενούς στην οθόνη μιας τηλεόρασης. Στο τέλος της επέμβασης μία από τις μικρές τομές μεγαλώνει 2-3 εκατοστά προκειμένου να αφαιρεθεί το τμήμα του κόλου που έχει εκταμεί και έτσι να ολοκληρωθεί η επέμβαση.

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της λαπαροσκοπικής κολεκτομής;

Πλεονεκτήματα της λαπαροσκοπικής κολεκτομής είναι ο μικρότερος μετεγχειρητικός πόνος, ο λιγότερος χρόνος παραμονής στο νοσοκομείο, η ταχύτερη επιστροφή σε μια δίαιτα στερεάς τροφής, η γρηγορότερη λειτουργία του εντέρου, η σύντομη επιστροφή στις συνηθισμένες δραστηριότητες, τα καλύτερα αισθητικά αποτελέσματα και το μικρότερο χειρουργικό τραύμα με τη διατήρηση της καλής ανοσολογικής κατάστασης του ογκολογικού ασθενούς.

Προετοιμασία για τη λαπαροσκοπική κολεκτομή

Η διάγνωση των περισσότερων ασθενειών του κόλου γίνεται με την κολονοσκόπιση και το βαριούχο υποκλυσμό, με τις οποίες εκτιμάται το εσωτερικό του παχέος εντέρου. Μια πολύ χρήσιμη μέθοδος αποδεικνύεται συχνά η αξονική τομογραφία κοιλίας και η αξονική κολονογραφία (Virtual Colonoscopy). Σε κάθε μεγάλη επέμβαση του παχέος εντέρου, το κόλον και το ορθό πρέπει να είναι τελείως άδειο πριν από την επέμβαση. Οι ασθενείς πρέπει να πιούν μια μεγάλη ποσότητα καθαρτικού υγρού την προηγούμενη της επέμβασης. Αυτός ο μηχανικός καθαρισμός του εντέρου μπορεί, σήμερα να γίνει στο σπίτι και ο ασθενής να εισαχθεί στο νοσοκομείο, έτοιμος, το πρωί πριν από το χειρουργείο.

Πότε γίνεται μία λαπαροσκοπική κολεκτομή;

Οι ενδείξεις της λαπαροσκοπικής κολεκτομής είναι οι ίδιες με αυτές της ανοικτής μεθόδου. Κάθε καλοήθης πάθηση του παχέος εντέρου, όπως εκκολπωματίτιδα, πολύποδες, ελκώδης κολίτιδα, πρόπτωση του ορθού και άλλες μπορούν να αντιμετωπιστούν λαπαροσκοπικά.

Τι συμβαίνει με τις κακοήθειες (καρκίνο) του παχέος εντέρου;

Αν και τα πρώτα χρόνια της εφαρμογής των λαπαροσκοπικών επεμβάσεων στο παχύ έντερο, οι χειρουργοί απέφευγαν τις λαπαροσκοπικές επεμβάσεις για τον καρκίνο, πρόσφατες μεγάλες, πολυκεντρικές έρευνες αποδεικνύουν ότι οι λαπαροσκοπικές κολεκτομές είναι εξίσου αποτελεσματικές ογκολογικά και επιτυγχάνουν ριζική εκτομή των κακοήθων όγκων.

Υπάρχουν περιπτώσεις που μια κολεκτομή δεν μπορεί να γίνει λαπαροσκοπικά;

Ορισμένοι ασθενείς με πολύ βαριά ανεπάρκεια του καρδιαναπνευστικού τους συστήματος ίσως να μην είναι υποψήφιοι για τη διενέργεια μιας μεγάλης λαπαροσκοπικής επέμβασης. Παράγοντες είναι η παχυσαρκία, το ιστορικό προηγούμενης επέμβασης στην κοιλιά, που έχει δημιουργήσει πολλές συμφύσεις, η αδυναμία ύπαρξης καθαρής εικόνας των οργάνων και αιμορραγικά προβλήματα κατά τη διάρκεια της επέμβασης.

Τι συμβαίνει μετά την επέμβαση

Τα συμπτώματα δεν επηρρεάζουν τον ασθενή αφού μπορει να δραστηριοποιηθεί από την επόμενη κιόλας ημέρα. Το αποτέλεσμα ειναι η μείωση των μυϊκών πόνων και η καλύτερη αναπνευστική λειτουργία. Την τρίτη μέρα μετά απο την εγχείριση τρέφεται με εύπεπτη τροφή (σούπες, χυλούς, γιαούρτια κ.λπ. ) και παίρνει εξιτήριο από το νοσοκομείο. Ο ασθενής καθίσταται έτοιμος να γυρίσει στις καθημερινές του εργασίες σε δέκα μόλις ημέρες.

Εκκολπωμάτωση

Έτσι λέγεται η εμφάνιση εκκολπωμάτων στα τοίχωματα του παχέος εντέρου. Τα εκκολπώματα είναι προβολές στα τοιχώματα του παχέος εντέρου και οι οποίοι είναι σαν θύλακες.

Διακρίνονται σε ασθενή τμήματα του παχέος εντέρου, που τα οποία ειναι ευάλωτα στις εσωτερικές πιέσεις που δημιουργούνται μέσα στον αυλό του παχέος εντέρου κατά τη διάρκεια που περνούν τα κόπρανα και κατά τη διάρκεια των συσπάσεων του εντέρου. Μάλιστα επειδή παράλληλα μέσα στο σιγμοειδές κόλον δημιουργούνται και οι πιο ισχυρές πιέσεις, εδώ εμφανίζονται τα πιο πολλά εκκολπώματα.

Πότε εμφανίζεται η εκκολπωμάτωση;

Eπειδή η εμφάνιση εκκολπωμάτων απαιτεί μεγάλο χρονικό διάστημα, η εκκολπωμάτωση είναι κοινή στις μεγάλες ηλικίες. Μάλιστα, το 50% των ανθρώπων ηλικίας 60 και άνω έχουν εκκολπώματα στο παχύ έντερο. Στις μέρες μας ειναι όλο και πιο συχνή η παρατήρηση προβλημάτων λόγω εκκολπωμάτων σε νέους ασθενείς. Αυτό σχετίζεται με την υπερκατανάλωση τροφών που έχουν χαμηλή περιεχτικότητα φυτικών ινών ή στη δυνατότητα διάγνωσης των συμπτωμάτων σε άτομα με σοβαρή προδιάθεση να αναπτύξει εκκολπώματα.

Βλεπουμε, λοιπόν, ότι τα εκκολπώματα σχετίζονται με τη διατροφή μας. Πράγματι, δίαιτες φτωχές σε φυτικές ίνες αποτελούν την κύρια αιτία. Σε χώρες του Δυτικού κόσμου, όπως στην Αμερική και σε άλλες Ευρωπαϊκές, η εκκολπωμάτωση και τα αποτελέσματά της είναι τακτικά, ενώ σε Ασία και Αφρική, όπου τρέφονται ακόμα με δίαιτες που εμπεριέχουν φυτικές ινες, σπανίζει .

Οι φυτικές ίνες, επειδή δεν απορροφούνται από το έντερο, περνούν από τον αυλό του εντέρου δίχως να μεταβολίζονται και να κατακρατούν νερό, κάνοντας τα κόπρανα μαλακά και κατ’ επέκταση διευκολύνοντας τη κένωση. Έτσι, δεν παρατηρείται δυσκοιλιότητα και δεν αναπτύσσονται μεγάλες πιέσεις μέσα στον αυλό το εντέρου. Τα τοιχώματα του παχέος εντέρου παραμένουν δυνατά και τα εκκολπώματα δύσκολα εμφανίζονται.

Ποια είναι τα συμπτώματα της εκκολπωμάτωσης;

Oι πιο πολλοί από τους ασθενείς δεν αντιλαμβάνονται κάτι και τα εκκολπώματα μπορεί να γίνουν τυχαία αντιληπτά σε εξέταση στο παχύ έντερο, που γίνεται για άλλο σκοπό. Κάποιοι ασθενείς ίσως να δυσφωρούν λόγω ενοχλήσεων απο ήπιες κράμπες, φουσκώματα και επίμονη δυσκοιλιότητα. Τα πραγματικά προβλήματα δημιουργούνται όταν κόπρανα παγιδευτούν μέσα στα εκκολπώματα και παράλληλα αναπτυχθούν μικρόβια μέσα σε αυτά προερχόμενα απο το παχύ έντερο.

Τότε αναπτύσσεται μια φλεγμονή στα εκκολπώματα, που ονομάζεται εκκολπωματίτιδα. Λέγεται ότι, σχεδόν, ένας στους πέντε από αυτούς που έχουν εκκολπωμάτωση θα περάσουν τουλάχιστον μία φορά κατά τη διάρκεια της ζωής τους μία κρίση εκκολπωματίτιδας. Ο ασθενής παρουσιάζεται με ευαισθησία και πόνο στην αριστερή πλευρά της κάτω κοιλιάς. Επίσης παρατηρούνται συμπτώματα όπως ρίγος, πυρετός, έμετοι και έντονη δυσκοιλιότητα.

Η εκκολπωμάτωση έχει άλλες επιπλοκές;

Ένα εκκόλπωμα είναι δυνατόν να προκαλέσει ρήξη ενός αγγείου του τοιχώματος του παχέος εντέρου και έτσι να προκαλέσει σοβαρή αιμορραγία με απώλεια ακόμη και σοβαρής ποσότητας αίματος από τον πρωκτό. Η αιμορραγία που είναι συνέπεια της εκκολπωμάτωσης αποτελεί μια από τις συχνότερες αιτίες αιμορραγίας από το πεπτικό σύστημα και, βεβαίως, όπως κάθε απώλεια αίματος από το κατώτερο πεπτικό χρειάζεται διερεύνηση, κυρίως με κολονοσκόπηση, καθώς επίσης και ιδιαίτερη αντιμετώπιση, χειρουργική και μη χειρουργική.

Επίσης, βαρειές και επίμονες μορφές εκκολπωματίτιδας δύναται να οδηγήσουν σε ρήξη εκκολπωμάτων και διάτρηση του εντέρου. Αποτέλεσμα μπορεί να είναι είτε ένα απόστημα γύρω από το έντερο, είτε, ακόμη και η διέλευση των κοπράνων μέσα στην κοιλότητα της κοιλιάς, κατάσταση που μπορεί να προκαλέσει βαριά περιτονίτιδα. Ο ασθενής σε αυτή τη περίπτωση πρέπει να μεταφερθεί στο χειρουργείο επειγόντως. Άλλες επιπλοκές επανειλημένων κρίσεων εκκολπωματίτιδας μπορεί να είναι τα συρίγγια, δηλαδή επικοινωνίες του εντέρου με άλλα όργανα της κοιλιάς ή στένωση και απόφραξη του εντέρου.

Ποια είναι η θεραπεία της εκκολπωματικής νόσου;

Η απλή ανεύρεση εκκολπωμάτων στο κόλον χωρίς συμπτώματα και ενοχλήσεις δεν χρήζει κάποιας ιδιαίτερης θεραπείας. Μία ήπια κρίση εκκολπωματίτιδας απαιτεί χορήγηση των κατάλληλων αντιβιοτικών, αναλγητικών και σχετική ανάπαυση του εντέρου με υδρική δίαιτα. Σε σοβαρές κρίσεις συνιστάται η νοσηλεία του ασθενούς. Τα συμπτώματα της εκκολπωμάτωσης και των επιπλοκών της, μειώνονται σημαντικά με την αύξηση της ποσότητας των άπεπτων φυτικών ινών στη δίαιτα. Η Αμερικανική Διαιτολογική Εταιρεία συνιστά την κατανάλωση τουλάχιστον 25-30 γραμμαρίων φυτικών ινών καθημερινώς. Αυτό δεν είναι πάντα εύκολο, αλλά ούτε και εφικτό, αφού τα περισσότερα φρούτα και λαχανικά δεν περιέχουν περισσότερα από 3 γραμμάρια ίνας το καθένα.

Ποια η θέση της χειρουργικής στην αντιμετώπιση της εκκολπωματικής νόσου;

Aν ένας ασθενής έχει πάνω από δύο σοβαρές κρίσεις εκκολπωματίτιδας που απαίτησαν νοσηλεία, τότε συνιστάται η χειρουργική αφαίρεση του προσβεβλημένου τμήματος του παχέους εντέρου για να προληφθούν τα χειρότερα και να θεραπευθεί δια παντώς ο ασθενής.

Η επείγουσα χειρουργική αντιμετώπιση σε περιπτώσεις διατρήσεων και περιτονίτιδας μπορεί να απαιτήσουν τη δημιουργία κολοστομίας (παρά φύσην έδρας). Πάντως, είναι καλό να τονιστεί ότι όλο το φάσμα των επεμβάσεων στο παχύ έντερο για εκκολπωματίτιδα, σήμερα, μπορούν να πραγματοποιηθούν λαπαροσκοπικά, εκτός απο εξαιρετικές περιπτώσεις.